Fobi Türleri ve Tedavi Yöntemleri
Hemen herkesin birtakım korkuları vardır. Ancak bazı kimseler daha az korkarken diğerleri bunları fobi haline getirebilir. Korku gereğinden fazla arttığında, ciddi bir ruhsal bozukluk haline dönüşür ve buna fobi denir. Dünya genelinde 100’den fazla fobi türü vardır. Bu makalede bazı fobi türlerini ve bu fobilerin üstesinden gelme yöntemlerini bulabilirsiniz.
Fobi Nedir?
“Fobi”, Yunanca “Phobos” kelimesinden türemiştir. Eğer, gereğinden fazla ve sebepsiz korkuyorsanız, o zaman bir tür fobinizin olduğundan bahsedilebilir. Fobiye sahip olan bir kişi, herhangi bir yerden, durumdan veya nesneden korkabilir. Fobi aynı zamanda genel bir anksiyete bozukluğundan farklı olarak aşırı reaksiyonlara yol açan bir durumdur.
Diğer yandan fobi ve korku arasında önemli bir fark vardır. Korku, genellikle birisi tarafından tehdit edildiğinde ortaya çıkan duygusal bir tepkidir. Fakat, fobi daha ciddi boyutları bulunan bir korku düzeyidir. Hatta, fobi bazı insanların yaşamsal faaliyetlerini engelleyici boyutlara ulaşabilir.
Fobi Türleri Nelerdir?
Sosyal Fobi
Sosyal fobi aynı zamanda sosyal anksiyete bozukluğu olarak da adlandırılır. Sosyal fobiye sahip olan hastalar, diğer insanlarla tanışmaktan, konuşmaktan ve onlarla etkileşimde bulunmaktan, korkarlar. Hatta, bazen korku seviyesi o kadar artar ki, hasta kendisini bir odaya kapatmayı bile tercih eder. Sosyal fobinin çok yüksek seviyede olduğu bir hasta, telefonla konuşmak ya da restoranlarda yemek sipariş etmek gibi normal konuşma diyaloglarında da zorluk yaşar.
Agrofobi
Agrofobiye sahip olan kişiler kalabalık yerlere gitmekten son derece korkar. Bu kişiler, genelde yalnız kalmayı tercih ederler. Bu fobiden muzdarip olan kimseler, kalabalığın içinde bulunan herhangi birinin kendilerine saldıracağını ve kaçamayacaklarını hissedebilirler. Ciddi tıbbi sorunlarla mücadele eden bu insanlar, kalabalık ortamda tıbbi bir acil durum gerektiğinde yardımın kendilerine zamanında ulaşmayacağını düşünürler. Bu nedenle, çoklu agrofobi atakları yaşayabilirler.
Glossofobi
Glossofobi genelde performans kaygısı olarak adlandırılır. Bu fobiye sahip olan bir hasta, insanların önünde konuşmaktan çekinir. Hatta, bu kişiler kalabalığın önüne geldiğinde, bazı fiziksel semptomlarla karşılaşabilirler. Glossofobi, ilaçlar ve terapi ile tedavi edilebilen bir rahatsızlıktır.
Mysofobi
Çevrelerindeki her şeyin temiz ve düzenli olmasını isteyen bazı kişilerde OKB temizlik takıntısı vardır. Fakat mysofobi rahatsızlığında durum daha farklıdır. Bu rahatsızlık, kişiyi panik moduna sokan kir ve mikrop fobisidir. Aşırı kir, mikrop ve bakteri korkusu mysofobi neden olur. Bu fobiden muzdarip olan kişiler ellerindeki kir ve mikroplardan kurtulmak için anında yıkamaya çalışırlar. Ayrıca, bu kişiler hastalık bulaşmasından veya ellerini kirletmekten korktukları için başkalarıyla fiziksel temastan kaçınırlar. Hatta, ellerini temiz tutmak için aşırı miktarda dezenfektan kullanırlar. Bu durum da bazı cilt sorunlarına neden olabilir. Mysofobiye sahip insanlar, aynı zamanda kirli olabilecek nesne ve eşyalardan da kaçınmaya çalışırlar.
Tripanofobi
Verilere göre, yetişkin bireylerin yaklaşık yüzde 30’unda enjeksiyon fobisi vardır. Enjeksiyon korkusunun fobi haline dönüşmesi ciddi sonuçlar doğurabilir. Örneğin, tripanofobi fobisi olan kişiler, doktorlardan ve tıbbi tedavilerden kaçınırlar. Tripanofobi genellikle tedavi edilemeyen bir fobidir. Bu fobiye sahip kişiler, çok gerekli olsa bile tıbbi tedavilerden kaçınırlar. Hatta, enjeksiyon korkusu aşırı seviyede olan kişiler, enjeksiyonları düşündüklerinde bazı semptomlar yaşayabilirler. Bu kişilerde, aşırı terleme, kasvetli duygular ve hızlı kalp atışı gibi semptomlar görülebilir.
Akrofobi
Akrofobi pek çok kişide bulunan yükseklik korkusudur. Akrofobi hastaları dağlar, köprüler ve çok katlı binaların üzerine çıkmaktan korkar. Akrofobi semptomları arasında terleme, baş dönmesi ve bilinç kaybı gibi durumlar yer alır.
Klostrofobi
Klostrofobi hastaları, dar veya kapalı ortamlarda bulunmaktan korkarlar. Bu problem, bazı kişilerde ileri seviyede görülebilir. Böyle durumlarda, hasta araba ve asansör gibi kapalı bir alana girmekten korkar.
Aerofobi
Aerofobi her 3 kişiden birinde bulunan uçma korkusudur. Aerofobi’ye sahip kişiler, uçmayı düşündüklerinde el ve ayak titremesi, hızlı kalp atışı ve baş dönmesi yaşayabilirler. Bu fobi, kişinin yavaşça uçma faaliyetine maruz kaldığı maruz kalma terapisiyle tedavi edilebilir.
Dentofobi
Dentofobi hastaları diş hekiminden ya da dişlerini tedavi ettirmekten korkarlar. Bu fobi genellikle bazı olumsuz diş tedavisi deneyimlerinden kaynaklanır. Bu fobiden muzdarip olan bir hasta, diş doktoruna gitmek istemez.
Fobi Nasıl Tedavi Edilir?
Fobi toplumda çok yaygın olan bir sorundur. Ancak pek çoğu tedavi ile iyileştirilebilir. Fobi tedavisi için genellikle terapi, ilaç veya her ikisi birden uygulanır.
Fobi Tedavisinde Bilişsel Davranışçı Terapi
Bilissel davranışçı terapi (BDT) teknikleri fobilerin tedavisinde kullanılan etkili bir yöntemdir. Bu terapide hasta korktuğu durumlar veya nesnelerle kontrollü bir durumda yüzleştirilir. Bu tedavi sonucunda hasta normale dönmeye başlar. Ardından fobiye neden olan anksiyete sorunları yavaş yavaş ortadan kalkmaya başlar.
Fobi İçin İlaç Tedavisi
Fobilerin tedavisinde zaman zaman ilaç tedavisine başvurulabilir. Stres gidericiler veya anksiyete önleyici ilaçlar çeşitli fobilerin tedavisinde etkilidir. İlaç tedavisi, bu hastalara duygusal ve fiziksel destek sağlar. Fakat, bu ilaçlar doktor tavsiyesi olmadan asla kullanılmamalıdır. Çünkü, bu ilaçlar farklı ciddi sorunlara da yol açabilir.
Fobi ve korku arasında ince bir çizgi vardır. Korkunun üstesinden gelmek kolay olsa da, fobinin uygun bir şekilde tedavi edilmesi gerekir. Doğru tedavi ve bakımlar sayesinde fobilerinizden kurtulabilir ve rutin hayatınıza devam edebilirsiniz.
