Fırsat Maliyeti Tanımı
Fırsat maliyeti bir ekonomide mevcut mal ve hizmetlerden sınırlı sayıdaki kaynakla mevcut iki alternatiften birinin seçilip diğerinin seçilememesinden dolayı bir maliyet kalemi olmaktadır. Fırsat Maliyeti hayatımızın çoğu alanında karşımıza çıkmaktadır. Oligopol piyasalarda yer alan ülkemizde ürün çeşitliliği ve talep esnekliği yüksektir. Bilindiği üzere talep esnekliği ürünlerin çeşitliliği ile doğru bir orantı izlemektedir. Fırsat maliyeti konusu geniş ve kapsamlı iktisadi bir konu olmakla beraber alternatiflerin iyi belirlenmesi mevcut tüketicinin Marjinal faydasını arttıracak değerli bir unsur olacaktır. Marjinal fayda tüketicinin refahını arttıran kalem olmakla beraber ekonomik seviyeden sağladığı huzuru maksimum seviyeye çıkaracaktır.
Üretim İşletmelerinde Fırsat Maliyeti
Üretim işletmeleri kamu ve özel olmak üzere iki bölümde incelemek gerekir. Kamu üretim işletmeleri tamamen Devletin kontrolünde olurken Özel işletmeler, Özel kişi ve tüzel kişiliğe aittir. Bu iki üretim hizmetini yürütmekte olan üretim işletmelerinin piyasa şartlarındaki bazı şartları eşit olarak değerlendirilmektedir. “Fırsat Maliyeti” dediğimiz gibi bütün üretim işletmelerinde bulunan bir gerçekliktir. Üretim işletmelerinde ise karşımıza sermaye konusunda çıkmaktadır. Sermaye fonunun etkin değerlendirilmesi işletmenin Makine, Teçhizat ve diğer üretim faktörlerini oluştururken, bu seçimi piyasadaki diğer kaynakların seçimini yapmayarak yani fırsat maliyetine katlanarak yapmakta bu durum ise işletmelerin karar vericilerinin, yöneticilerin almış olduğu alternatif stratejilerin önemini attırmaktadır. Piyasa çeşitliliğinin iyi bir Pazar araştırması sayesinde değerlendirildikten sonra sermaye fonunun kullanımının gerçekleşmesi işletme sahipleri için önemli bir fayda barındırmaktadır. Üretim işletmelerinde sağlanan fayda ölçülebildiğinden bu fayda üzerinde karar almayı ve mevcut üretici ve tüketicinin uyumunun tespit edilmesi için önemli bir faktör olarak değerlendirilmelidir.
Hizmet İşletmelerinde Fırsat Maliyeti
Hizmet sektörü turizm başta olmak üzere işletmelerin mevcut faaliyetleri insan ihtiyaç veya isteklerini tatmin edecek şekilde hazırlamasına mevcut fayda ortamının sağlanmasını kolaylaştıran emek ve çaba ile bu eylemi gerçekleştiren işletmelere verilen genel unvan “Hizmet İşletmesi” ünvanıdır. Hizmet sektörü kolaylıklı makro ve mikro konulardan etkilenen bir üretim dalı olmakla birlikte müşterilerin memnuniyetini ölçüp fırsat maliyeti kararları vermek açısından zorlanılan bir alandır. Otel işletmelerinden örnek vermek gerekirse; Otelde süit oda veya standart odanın kullanım oranlarına göre tadilat işlemleri yapılmış olsun. Üretici mevcut odaları tadilattan geçirip birleştirmiş olduğu varsayıldığında süit odaya gelecek olan talebi tam anlamıyla bilmesi mümkün değildir. İnsan sürekli değişim gösteren bir canlıdır. Bu bağlamda insana yönelik hizmet veren işletmeler talep esneklikleri yüksek olmaktadır. İşletmenin mevcut kapasite arttırma kararlarını alırken bu faktörleri göz önünde bulundurması işletmedeki boş(atıl) kapasitenin oluşmamasına ve bunlardan sağlanacak maliyetlerin önüne geçmiş olunacaktır.
Hayatımızdaki Fırsat Maliyeti
Hayatımıza dair birçok karar alıp bu kararları defalarca değiştiriyoruz. Fakat bu kararların değişiminde katlandığımız fırsat maliyetleri bulunmaktadır. Bir tercih yapılıyorsa onun ikamesi olan fikir veya ihtiyaçtan vazgeçildiği anlaşılmaktadır. Örnek vermek gerekirse yoğun bir çalışma programınız bulunmakta sevgiliniz veya değer verdiğiniz bir kişiyle yemek yiyebilir. Diğer alternatif olan işlerinize yoğunlaşarak evden çıkmamayı isteyebilirsiniz. Fırsat maliyeti açısından konuya bakıldığında Yemeği gitmeniz durumunda mevcut projeden ilerleme sağlayamamanız durumu sizin fırsatını oluştururken, Başka bir seçenekteki durum ise sevdiklerinizle bir akşam yiyememektir. Bu konuda karar alıcı siz olacaksınız. Fayda kavramınıza en yüksek gelen seçimi yaparak harekete geçmeniz hayatınızı daha verimli kılacaktır. Bu kavramı hayatınızdaki birçok alanda kullanabilir. Yaşam performansınızı arttırabilirsiniz. Unutulmamalıdır ki bireyi başarı ve zafere ulaştıran kararlılığı ve azimi olmaktadır. Birey davranışlarını standart şekli aşmadan planlarsa hayat bu bireye göre diğer bireylere nazaran daha kolay ve başarılı olacaktır.
